Wist je dat er op één tomaat waarschijnlijk miljoenen bacteriën leven? En dat is precies hoe het hoort te zijn. Wijzelf en de wereld om ons heen bestaan uit een onmetelijke samenstelling van micro-organismen (microben): bacteriën, schimmels en archaea. Niet zichtbaar met het blote oog. Maar allemaal met hun eigen belangrijke functie in een micro-universum.
Boeren zijn dankzij nieuwe technologieën steeds efficiënter en grootschaliger voedsel gaan produceren. Dat heeft weliswaar tot een stabiele voedselproductie geleid, maar het heeft ook een keerzijde. Door het gebruik van pesticiden, gewasbeschermingsmiddelen en kunstmest is de bodem armer aan diversiteit van microben geworden. De structuur van landbouwgrond verandert langzaam: deze wordt schraler, verdicht en krijgt op veel plekken niet voldoende tijd om te herstellen. Mogelijk heeft dat ervoor gezorgd dat ook ons voedsel een steeds lagere diversiteit aan micro-organismen bevat.

Schoon, schoner, schoonst
Marco van Es is scheikundige en heeft de stichting Bac2Nature opgericht. "Met Bac2Nature maken we kennis uit het wetenschappelijk domein beschikbaar voor professionals, zodat zij het weer in kunnen zetten om mensen enthousiast te maken voor een gezonde leefstijl. Ik durf met heel veel zekerheid te zeggen dat biodiversiteit in de kern van onze gezondheid zit. Sinds de tijd van jagers en verzamelaars is onze leefomgeving en levensstijl sterk veranderd. Onze huizen zijn opgeschoond en ons voedsel wordt veelal gekookt en houdbaar gemaakt. Dat klinkt misschien goed en lekker fris, maar dat wil ook zeggen dat de verscheidenheid aan bacteriën waar we mee in aanraking komen een stuk lager is geworden."

Micro-organismen
"De meeste mensen moeten er niet aan denken te leven zoals jagers en verzamelaars. Toch heft ons schone en opgeruimde leventje ook een keerzijde. Wij, en ook ons immuunsysteem, zijn het samen met een rijke hoeveelheid aan micro-organismen geëvolueerd. Zonder deze co-evolutie zouden onze darmen er bijvoorbeeld anders uit hebben gezien en zou onze spijsvertering niet zo efficiënt verlopen. Het contact met deze micro-organismen is een belangrijke 'leerschool' voor ons immuunsysteem. Ons lijf wordt als het ware getraind wanneer het in aanraking komt met ziekteverwekkers met onschuldige of zelfs gunstige invloed. Deze training vindt voor een belangrijk deel plaats via contact met micro-organismen, via bijvoorbeeld onze huid, longen en darmen. Ons immuunsysteem is grotendeels geëvolueerd toen wij mensen nog in de natuur leefden en we als jagers en verzamelaars nog in nauw contact waren en met een grote hoeveelheid micro-organismen uit de natuur. Wanneer de samenstelling van deze micro-organismen plotseling anders wordt, kan dat leiden tot een verstoorde immuunreactie met allerlei ziektes tot gevolg."

Marco vervolgt: "Onze belangrijkste drijfveer is het wetenschappelijk toetsen van de hypothese dat biodiversiteit noodzakelijk is voor een goede gezondheid. We kijken of voeding die is geteeld in een rijke biodiversiteit bijdraagt aan een rijker microbioom in onze darmen. Goed werkende darmen staan de afgelopen jaren gelukkig al veel in de belangstelling. Zo zie of lees je regelmatig iets over een gezonde darmflora, probiotica en gefermenteerd voedsel. Maar wat als niet alleen de hoeveelheid bacteriën, maar ook de verscheidenheid van groot belang is? Een 'simpele' komkommer blijkt qua diversiteit enorm rijk te zijn. Het lijkt erop dat biodiversiteit op microniveau en onze gezondheid nauw met elkaar samenhangen. Gelukkig zijn we op wetenschappelijk gebied grote stappen aan het zetten om de hypothese te bekrachtigen. Het begon allemaal met een Oostenrijks onderzoek waaruit bleek dat biologisch geteelde appels een hogere microbiële diversiteit hebben dan standaard geteelde appels. Hetzelfde is in Polen aangetoond bij conventioneel en biologisch geteelde aardbeien. 

Lopend onderzoek
Tijdens het Bac2food onderzoek wordt gekeken of groente en fruit nog gezonder zijn wanneer deze worden geteeld in een omgeving met veel verschillende micro-organismen. De Universiteit van Maastricht en het Louis Bolk Instituut zijn van start gegaan met tomaten en daar zijn, samen met de VU in Amsterdam, inmiddels ook sla, paprika en komkommer aan toegevoegd. Zijn deze nog gezonder wanneer deze worden geteeld in een omgeving met veel verschillende micro-organismen? Marco: "De eerste uitkomsten wijzen voorzichtig in de goede richting. Dat vooral die diversiteit zo groot was hadden we van tevoren niet verwacht. Leuk feitje: de biologische groenten voor het onderzoek worden geleverd door Ekoplaza!"

Bij Ekoplaza kun je erop vertrouwen dat alle boodschappen 100% biologisch zijn. Niet slechts een deel van ons assortiment, maar echt al onze producten voldoen aan de hoogste eisen die aan biologische teelt en producten worden gesteld. Bij ons krijgen kleinschalige boeren, telers en producenten altijd een eerlijke prijs, zodat ze duurzaam en diervriendelijk kunnen werken. Want als we samen goed voor de bodem, planten en de dieren zorgen, krijgen we daar veel lekkers voor terug.

Je leest nu deel 3: Biodiversiteit zit in de kern van onze gezondheid. Lees hieronder voorgaande delen terug.
Lees hier deel 1 terug: Uniek onderzoek gezondheid op microniveau. 
Lees hier deel 2 terug: Sappige tomaten & duurzaam bodembeheer.