Half Nederland zat tijdens de warmte met de voetjes omhoog of in het zwembad, terwijl onze boeren en telers hard werken om hun dieren en akkers fris te houden. Zo droog als de zomer van 2018 is het niet, maar de temperaturen stegen dit jaar wel naar ongekende hoogten. Er was een hitteplan voor mensen en er waren zorgen om voldoende ventilatie in de stallen van landbouwhuisdieren. Maar hoe reageren de gewassen die op het land staan op deze extreme temperaturen? 

Telers werken hard om akkers vochtig te houden
Telers hebben vanwege het tropische weer veel problemen. Het is lange tijd droog geweest in Nederland. En door het gebrek aan regenwater vorig jaar is er nog steeds een tekort aan grondwater. Ze proberen vooraf genoeg voorzorgsmaatregelen te treffen. 

Als de temperatuur te hoog wordt kan een plant zich maar beperkt beschermen. Even een schaduwplekje opzoeken is er niet bij. Het gevaar bij hitte is dat het vochtverlies door verdamping uit de bladeren hoger wordt dan de vochtopname door de wortels. Hierdoor kunnen planten verdrogen. Om zich tegen de hitte te beschermen sluiten planten de huidmondjes in de bladeren, zodat de verdamping wordt geremd. De fotosynthese en dus de groei staat dan op een laag pitje. Afhankelijk van de duur van de hitteperiode zal de plant de groei weer hervatten of vroegtijdig afrijpen.
Bij onze appelboer Harrie van den Elzen ligt een slang onder zijn appelbomen waar druppelsgewijs water uitloopt. Per dag krijgt elke boom op deze manier zes liter water en een grote hoeveelheid zon. Daarnaast zorgt Harrie jaarrond voor een zo goed mogelijk natuurlijk evenwicht en gebruikt hij geen bestrijdingsmiddelen. Hierdoor vind je weinig kwaadaardige insecten op zijn appelbomen.

Bij biodynamisch groenteteler David Luijendijk zijn er een aantal groenten sneller oogstbaar dan verwacht. Wat er normaal aan groenten oogstbaar is, verdeeld over een periode van een paar weken, is nu opeens massaal beschikbaar. Geoogste groenten worden snel slap en moeten daarom direct gewassen, ingepakt en in de koeling gezet worden. De warmte resulteert in een 'oerwoud' van rijpe tomaten, sperzie- en snijbonen.

Hoe onze boeren op hun vee letten tijdens warme dagen?
Net als jij vinden de dieren het fijn om tijdens deze hitte tussendoor even af te koelen. Biologische boeren behoeden hun dieren ieder op hun eigen manier tegen de warmte. 

Voor koeien is het boven de 18°C al warm. Met dit weer zie je ze daarom vaak onder bomen liggen. Sommige boeren kiezen ervoor om de koeien ’s nachts naar buiten te laten en ze overdag in de stal te houden. Andere boeren kiezen voor siëstabeweiding, waarbij de koeien twee keer per dag zo’n 4 uur naar buiten gaan en tussentijds op stal gehaald worden. Zuiver Zuivel Melkveehoudster Annette Harberink laat de koeien in de bosrand schaduw zoeken, zo ontsnappen ze lekker aan de warmte!

Wist je dat varkens niet zweten en in de zon snel kunnen verbranden? Op biologische boerderijen vind je voor tijdens warme periode daarom een modderpoel. Bij Jan Overesch genieten de varkens met dit warme weer van het modderbad. Dat geeft niet alleen de varkens vreugde, maar ook de boer!

Schapen worden in het voorjaar al geschoren door de boer. Dit gebeurt niet pas als het hoogzomer is, want het pasgeschoren velletje van een schaap verbrandt snel.

Biologische kippen kunnen buiten in de uitloop scharrelen, waar bomen en struiken staan. Zo kunnen de kippen dus lekker in de schaduw scharrelen.