Wat gebeurt er toch op de koffiemarkt? En wat merken de kleine boeren daarvan? "De oogst is misschien kleiner, maar dankzij de fairtrade-certificering krijgen kleine boeren nog altijd een eerlijke prijs', vertelt Jan Herman Reuvekamp, sales-manager bij Neuteboom Coffeeroasters. Deze koffiebranderij levert alle fairtrade biologische koffie voor het eigen merk van Ekoplaza. En er komt meer aan: binnenkort slaan Ekoplaza en Neuteboom de handen ineen om nog meer impact aan de koffieketen te geven. 

"De koffieprijzen zijn momenteel historisch hoog", vertelt Jan Herman. "Aanleiding is de misoogst in Vietnam, de grootste producent van Robusta-koffie ter wereld. Daardoor steeg ook de prijs van de Arabica uit Brazilië. Beide landen zijn samen goed voor zo'n 60% van het wereldwijd koffievolume. Daarbij werd de oogstverwachting in Brazilië ook nog naar beneden bijgesteld. Kortom, veel vraag naar koffie, maar minder aanbod. Dit, in combinatie met speculaties op de beurs, stuwt de prijs omhoog voor alle koffiebonen - ook uit andere landen - en dat lijkt voorlopig zo te blijven." Koffieboeren profiteren niet van de prijsverhogingen, maar negatieve gevolgen heeft het voor de fairtrade-boeren ook niet. Jan Herman: "De fairtrade-certificering waarborgt een eerlijke prijs. Door de klimaatverandering hebben de boeren waarschijnlijk een lagere oogst per hectare, maar hun coöperaties volgen de wereldmarkt en zij bedingen een iets hogere prijs per kilogram koffiebonen. Daardoor blijft de prijs die de boer krijgt min of meer gelijk."

Samenwerken in de keten
De grote bulk van koffie komt weliswaar uit de voorgenoemde landen, maar dat zijn over het algemeen geen fairtrade biologische bonen. De bonen die Neuteboom voor Ekoplaza gebruikt komen vooral uit Afrika en Latijns-Amerika. "Handgeplukt en zongedroogd! Uit landen als Honduras, Peru, Colombia, Mexico, Tanzania en Oeganda, van boeren met kleinere plantages die aangesloten zijn bij een fairtrade-coöperatie", legt Jan Herman uit. "Omdat er al een connectie is kun je makkelijker schakelen - je kent én begrijpt elkaar - en kun je onder de fairtrade-paraplu ook andere projecten opstarten in het land van oorsprong. Dat gaat via de coöperaties, want die kennen de situatie ter plekke en weten precies wat er nodig is om de boeren en hun gemeenschap vooruit te helpen. Ekoplaza wil de keten nog korter maken en zorgen dat iedereen zijn verantwoordelijkheid daarin neemt. Door samen projecten op te starten, dus door nog meer samen te werken in de keten, wordt het daar uiteindelijk beter."

Oeganda-project
Zo benaderde Ekoplaza de Neuteboom-koffiebranderij voor een toekomstig project in Oeganda. Jan Herman: "Ekoplaza heeft onderzoek gedaan naar wat ze kunnen doen op het gebied van mensenrechten in de regio's waar onze koffiebonen vandaan komen. Denk hierbij aan emancipatie en genderneutraliteit. Mogelijkheden ter verbetering daarvoor zijn bijvoorbeeld het nastreven van een bepaalde man-vrouwverhouding in besturen, of een vast percentage vrouwen of jongeren voor te stellen voor educatieprojecten. Eén van de problemen in de dorpen van onze koffieboeren is dat de jeugd wegtrekt naar de stad. Door werkgelegenheid te creëren in de verwerking van koffiebonen, kun je jongeren mogelijk in het dorp houden. Voorbeeld: van het organische afval van de koffiebonen kun je biogas maken. Dan kun je dus gaan investeren in installaties voor die productie. We zitten nu nog in de onderzoekende fase in overleg met de coöperaties ter plekke, maar het zullen zeker concrete projecten zijn."

Jan Herman besluit: "Ekoplaza is koploper op de Nederlandse markt als het gaat om duurzaamheid in koffie, met het grootste aandeel biologische en fairtrade-koffie in het schap. Wij werken al ruim 15 jaar samen, met een hechte band en respect over en weer, altijd met menselijke maat. Heel mooi dat we straks ook samen optrekken in projecten, zoals in Oeganda."