Om klimaatverandering en verlies van biodiversiteit tegen te gaan wil Europa vóór 2030 het gebruik van gif en kunstmest fors terugdringen. Eén van de ambities is het stimuleren van biologische landbouw. Maar de Europese Commissie wil nu ook de regels voor nieuwe vormen van gentechnologie gaan versoepelen. Annemarie Kruize van biologisch zaadveredelingsbedrijf De Bolster zet daar haar vraagtekens bij. 

Waarom wil Europa de regels gaan versoepelen?
"Volgens grote veredelaars kunnen klimaatverandering en voedseltekorten alleen worden opgelost als we nieuwe gentechnieken gebruiken. Zij zijn al jaren bezig om door middel van gentechnologie nieuwe rassen te creëren die beter tegen droogte kunnen of resistenter zijn tegen ziektes en dus minder bestrijdingsmiddelen nodig hebben. Deze technieken worden in Europa alleen nog nauwelijks toegepast aangezien er extra toelatingstrajecten voor gelden om de veiligheid te kunnen garanderen. De Europese Commissie wil die strenge controles voor nieuwe technieken, zoals CRISPR-Cas, afschaffen, Ook willen ze dat de vermelding op het etiket dat een product genetisch is gemanipuleerd niet meer verplicht stellen."

Hoeveel tijd win je hiermee?
"Dat is onduidelijk. Om CRISPR-Cas toe te passen moet je eerst kennis opbouwen over de werking van genen en daarna kijken hoe je die werking kunt veranderen. Dat blijft hetzelfde als bij klassieke veredeling. In het laatste stadium kun je pas CRISPR-Cas toepassen. Daarmee kun je enkele jaren sneller zijn, afhankelijk van gewas en type aanpassing. Ook de biologische landbouw is constant nieuwe rassen aan het ontwikkelen die beter bestand zijn tegen de gevolgen van klimaatverandering. Maar wij gebruiken alleen klassieke veredelingstechnieken."

Hoe kun je dan aantonen dat het wel veilig is?
"Goede vraag. Die strenge controles zijn er niet voor niets. Bovendien zullen genetisch gemanipuleerde gewassen zich onopgemerkt in onze voedselketen verspreiden. Gewijzigd DNA zit immers in alle delen van de plant. Ook in het stuifmeel. Dus als de buurman genetisch gemanipuleerde aardappelen teelt, dan kunnen sporten van gentech door de wind of insecten worden overgebracht naar andere akkers, waar het zich gaat vermenigvuldigen. We telen immers niet onder een glazen stolp. Je kunt pas na tientallen jaren vaststellen wat de langetermijn gevolgen zijn van het in de natuur brengen van GMO's. Als achteraf blijkt dat gentech toch niet zo veilig was is het niet meer terug te draaien, omdat het volledig in ons systeem is opgenomen."

Maar gentech is toch niet toegestaan in de biologische landbouw? 
"Dat klopt! Net als Ekoplaza vinden wij het onverantwoord om zo radicaal in te grijpen in de natuur. Wij zien planten niet als een legobouwwerk waar je zomaar een rood blokje door een blauwe kan vervangen. Het zijn levende organismen. Wij willen en mogen daarom geen gebruik maken van gentech. Zodra CRISPR-Cas wordt toegelaten zal het bijna onmogelijk worden voor de biologische landbouw om aan te tonen dat er geen sporen zijn overgewaaid naar de biologische akker. We komen dan in een omgekeerde wereld: gebruikers van gentechnologie hoeven niet meer aan te tonen dat het veilig is en de biologische landbouw moet nog meer analyses uitvoeren om te zorgen dat ze ervan vrij blijft."

Dat spreekt dan tegen met de ambitie om biologisch te stimuleren.
"Ja,klopt. Het is heel vreemd wat hier gebeurt. Er lijken tegenstrijdige belangen te zijn. Daarom is het zo belangrijk dat we ervoor zorgen dat er geen overhaaste beslissingen worden genomen. De Europese Commissie heeft het wetsvoorstel inmiddels ingediend. Binnenkort gaan alle EU-landen hierover stemmen."

Hoe kunnen we zorgen dat het belang van de biologische landbouw niet wordt onderschat? 
"Door met z'n allen in actie te komen. Afgelopen zomer zijn de biowinkels een petitie gestart om vraagtekens te zetten bij dit wetsvoorstel en dat lijkt te werken. We worden nu gehoord en gezien. Het ondertekenen van petities en aansluiten bij bewegingen heeft veel meer effect dan je denkt, echt waar."

Alle Ekovrienden die de petitie hebben ondertekend: bedankt!